Żadnych fałszywych kompromisów, proszę!

Od dziecka słyszymy: „Mądrzejszy ustępuje” albo „Kompromisy są ważne, żeby dobrze dogadywać się z innymi.” Te zdania sugerują, że zdolność do zawierania kompromisów to klucz do harmonijnego życia w społeczeństwie.

Wielu ludzi uważa również, że mediacja polega na znalezieniu kompromisu. Na pierwszy rzut oka wydaje się to logiczne: konflikt powstaje, gdy zderzają się różne interesy. Naturalnym rozwiązaniem wydaje się więc pójście na ustępstwa z obu stron. Ale czy kompromis to rzeczywiście najlepsze rozwiązanie?

Dlaczego kompromisy często nie są satysfakcjonujące

Kompromis oznacza, że obie strony muszą z czegoś zrezygnować. Może to sygnalizować: „Nasza relacja jest dla mnie ważna. Chcę, żeby między nami znów było dobrze.” Ale często po zawarciu kompromisu pozostaje uczucie niedosytu. Dlaczego?

Kompromis nie zawsze uwzględnia głębsze potrzeby stron. Stara się jedynie znaleźć „sprawiedliwe” rozwiązanie, które jednak nie zawsze jest dobre. Co się stanie, jeśli na przykład trzeba sprzedać dom, aby sprawiedliwie podzielić pieniądze, chociaż obie strony chciałyby go zachować, bo jest ważny dla dzieci? Albo jak podzielić przedmiot, który działa tylko w całości? Takie kompromisy rzadko przynoszą trwałe zadowolenie.

Czy istnieje lepsze rozwiązanie?

Tak! Rozwiązanie oparte na konsensusie często okazuje się znacznie bardziej efektywne. Konsensus oznacza, że wszystkie strony znajdują rozwiązanie, z którym mogą żyć. Istnieją różne „poziomy” konsensusu:

•⁠ ⁠Najlepsze rozwiązanie spełnia najważniejsze potrzeby i oczekiwania wszystkich stron, przynosząc im pełne zadowolenie.

•⁠ ⁠Akceptowalne rozwiązanie nikogo nie krzywdzi i nie stoi w sprzeczności z kluczowymi interesami, nawet jeśli nie spełnia wszystkich życzeń.

Podczas mediacji dzieje się coś wyjątkowego: kiedy ludzie czują, że naprawdę ich wysłuchano i zrozumiano, są bardziej skłonni uznać potrzeby drugiej strony. To wzajemne zrozumienie tworzy podstawy do kreatywnych i trwałych rozwiązań. Gdy wiadomo, jakie kwestie muszą zostać uwzględnione, można wypracować strategie, które te potrzeby zaspokoją.

Droga do konsensusu

Kluczowym krokiem jest przywrócenie wzajemnego zrozumienia między stronami przed przejściem do poszukiwania rozwiązań. Gdy strony konfliktu otwierają się na siebie i są gotowe przyjąć niekonwencjonalne pomysły, często pojawiają się propozycje, które wcześniej nikomu nie przyszłyby do głowy.

Pomimo doceniania gotowości do kompromisu i ustępowania w imię harmonii, mediacja otwiera przestrzeń, w której strony konfliktu mogą wyjść poza kompromisy. Rozwiązania, które pozornie są sprawiedliwe, a jednocześnie nieprzyjemne, zwykle przynoszą jedynie powierzchowny spokój. Dlatego w procesie mediacji zawsze staramy się znaleźć strategie oparte na konsensusie. O tym, jak dobrze się to udało, świadczy późniejsze zadowolenie uczestników mediacji i to, jak skutecznie wypracowane rozwiązania sprawdzają się w codziennym życiu.